Galaktyki

Materia we wszechświecie jest rozmieszczona w sposób bardzo nierównomierny, a jej widocznymi skupiskami są właśnie galaktyki. Nasza galaktyka jest tylko jedną z wielu miliardów galaktyk, które wypełniają dostępny naszym obserwacjom wszechświat.

Galaktyki wykazują między sobą wiele różnic, ale również wiele podobieństw. Dlatego konieczne okazało się skonstruowanie klasyfikacji opierających się na wybranych cechach. Różne systemy klasyfikacyjne mogą stosować różne kryteria np. wygląd zewnętrzny, jasność czy widmo. Najpowszechniej stosowany system został oparty na morfologicznych kryteriach budowy przez Edwina Hubble’a (1936 rok) i z pewnymi modyfikacjami obowiązuje do dziś.

Należy jednak pamiętać, że klasyfikacja morfologiczna Hubble’a stosuje się do galaktyk normalnych, czyli takich, których świecenie pochodzi wyłącznie od gwiazd. Obok galaktyk normalnych istnieją jeszcze obiekty, w których duża ilość promieniowania pochodzi od aktywnego jądra.

Pod względem budowy galaktyki można podzielić na trzy kategorie: eliptyczne, spiralne i nieregularne. Galaktyki eliptyczne (zgodnie z nazwą) są elipsami pozbawionymi wewnętrznej struktury. Ich obrazy na zdjęciach nie mają wyraźnych granic. Są one zbudowane z gwiazd starych o stosunkowo małych masach (zazwyczaj poniżej masy Słońca). Zawierają małe ilości gazu i pyłu. Brak młodych, niebieskich gwiazd sprawia, że w porównaniu z galaktykami spiralnymi mają czerwone zabarwienie.

Galaktyki spiralne są bardziej zróżnicowane wewnętrznie niż galaktyki eliptyczne. Każda galaktyka spiralna jest zbudowana z jądra i ramion spiralnych, których układ tworzy dysk galaktyczny. Najczęściej występują dwa ramiona, chociaż zdarza się, że z jądra wychodzi jedno ramię lub rzadziej trzy:

Wiele galaktyk o nieregularnej budowie ze względu na wiele podobieństw zalicza się do skrajnych galaktyk spiralnych. Galaktyki nieregularne charakteryzują się tym, że nie posiadają symetrycznych kształtów: